Norskur Landsbanki Íslands

Í aðsendri grein Helga Magnússonar í síðasta mánuði kemur hann fram með þá skoðun að selja eigi ákveðinn hluta ríkisins í Landsbanka Íslands.  Telur hann að ríkið ætti að halda eftir þriðjungs hlut (sem veitir ákveðinn réttindi innan stjórnar) og selja einstaklingum og fagfjárfestum afganginn.  

 Einhver kann að spyrja hvort að þetta hafi ekki verið gert áður, meira að segja skömmu áður, með hrikalegum afleiðingum.  Þetta fyrirkomulag hefur hins vegar verið við lýði í Noregi í áratugi (er hluti af reynslu þeirra í sambandi við mikla bankakreppu árin 1987-1988) og reynst vel.  Með þessu helst ákveðin valdbeiting af hálfu ríkisins á rekstri fyrirtækja sem eru "of stór til að falla" en á sama tíma fækkar þeim ókostum sem fylgja ríkisreknum fyrirtækjum.  Því má reyndar einnig bæta við að lagaramminn varðandi spillingu er afar strangur í Noregi.

Þessi hugmynd er ekki ný af nálinni.  Í grein sem ég skrifaði sumarið 2010 varðandi HS Orku kemur eftirfarandi texti fram:  Ég furða mig á því að engin(n) í stjórnkerfinu hafi komið fram með hugmyndir í orkumálum Íslands á svipaðan veg og norsku leiðina.  Ríki og sveitafélög gætu átt 40% í félagi, leiðandi fjárfestir gæti átt ákveðna prósentu og almenningur gæti svo átt afganginn.  Með þessu héldist aðhald í rekstri, ákveðinn aðili hefði hag af meiri hagnað en opinberir aðilar hefðu ákveðið neitunarvald á aðgerðum sem fælu í sér of mikla áhættu (það þyrfti augljóslega að skilgreina það hlutverk í ljósi reynslunnar).

Eftirspurn eftir hlutabréfum á Íslandi er mikil þessa stundina (hugsanlega að hluta til vegna gjaldeyrishafta).  Því er ég sammála Helga í þessu máli; ríkið á að selja hlut sinn í Landsbanka Íslands samkvæmt norsku leiðinni.  Stjórnvöld ættu að vinna í því máli sem allra fyrst.

MWM

ps. Ketill Sigurjónsson hefur fjallað um heppilega kosti eignarhalds íslenskra orkufyrirtækja; sjá meðal annars grein hans Eignarhald á íslenskum virkjunum og orkufyrirtækjum - http://askja.blog.is/blog/askja/entry/1159568/.