72 reglan - nálgun varðandi ávöxtun

Einföld leið til að finna út hversu mörg ár það tekur upphæð að tvöfaldast í virði miðað við ákveðna árlega ávöxtun er að deila 72* með gefna ávöxtunartölu.  Ef maður á til dæmis 100 krónur inn á bankabók sem veitir 6% árlega ávöxtun þá tekur það 12 ár (72/6% = 12 ár) fyrir 100 kallinn að breytast í 200 krónur.

Þessu fylgja þó ýmsir annmarkar.  Þessi aðferð gerir ráð fyrir hér um bil engum sveiflum í ávöxtun og niðurstaðan getur breyst mikið ef töluverðar sveiflur eru í ávöxtuninni.  Auk þess nýtist þessi nálgun aðeins við lágar ávöxtunartölur.  Augljóslega hefur 100 kallinn ekki tvöfaldast í virði ef ávöxtun hans er næsta ár 72% (72/72% = 1 ár) eða ef 36% ávöxtun á sér stað 2 ár í röð.  Það getur líka reynst vera erfitt fyrir marga að taka tillit til verðbólgu í þessu tilfelli.  Ef árleg verðbólga er 4% og ávöxtun 6% þá er árleg raunávöxtun einungis 2%.  Hér munar miklu því 100 kallinn tvöfaldast í þessu dæmi á aðeins 12 árum (72/6% = 12 ár) en tvöföldun á raungildi hans tekur 36 ár (72/2% = 36 ár).  Auk þess getur fjármagnstekjuskattur breytt forsendum mikið í slíkri nálgun en ekki verður fjallað nánar um slíkt hér.

Góð nálgun

Þessari nálgun hefur þó verið hægt að nota með góðum árangri á Íslandi.  Mest allan tíunda áratug síðustu aldar gátu þeir sem keyptu verðtryggð skuldabréf (húsbréf og spariskírteini til dæmis) reiknað með nokkurri vissu hversu lengi fjárfesting þeirra myndi tvöfaldast að raunvirði.  Ekki þurfti að taka tillit til verðbólgu því bréfin voru verðtryggð og með því að kaupa bréfin með ákveðinni árlegri ávöxtunarkröfu gat fjárfestir verið viss í sinni sök um árlega ávöxtun sína svo lengi sem útgefandi skuldabréfanna (íslenska ríkið) stæði við loforð um endurgreiðslur. 

Um miðbik áratugarins var um það bil 8% ávöxtunarkrafa á húsbréfum (tryggðum af ríkinu) sem þýddi að það tók einungis um 9 ár (72/8% = 9 ár) fyrir eiganda skuldabréfanna að tvöfalda eign sína að raunvirði, hér um bil áhættulaust.  Um aldamót hafði ávöxtunarkrafan lækkað töluvert og var þá í kringum 6%, sem þýddi að fjárfestir slíkra bréfa tvöfaldaði eign sína að raunvirði á 12 árum.  Þetta er ávöxtun sem gengur ekki til lengdar í flestum þjóðfélögum enda er Íbúðalánasjóður í dag sleikjandi sárin vegna þess hversu margir standa ekki skilum, meðal annars vegna allt of hárra raunvaxta sem hluti þjóðfélagsins ræður ekki við.

Í dag fá fjárfestar „aðeins“ um 2,5% árlega raunávöxtun af verðtryggðum bréfum (HFF flokkar) sem þýðir að það tekur tæplega 29 ár að tvöfaldast í raunvirði samkvæmt 72 reglunni.  Þetta er þó enn afar góð ávöxtun og betra en flestir eigendur hlutabréfa geta vænst í framtíðinni.  Miðað við hóflegan hagvöxt er þetta jafnvel bjartsýn ávöxtun.

Jafnvel enn betri nálgun

Önnur góð leið við að nota 72 regluna er að meta hversu raunhæfar ákveðnar forsendur um ávöxtun eru.  Þetta tengist reyndar aðeins því hversu raunhæfar ávöxtunarkröfur húsbréfa voru á seinni hluta síðustu aldar, sem sagan sýnir að voru klárlega óraunhæfar.  Í dag eru forsendur um ávöxtun lífeyris Íslendinga að þær séu ekki undir 3,5% árlega.  Miðað við 72 regluna tekur það aðeins um 20 ár fyrir eigur landsmanna að tvöfaldast að raunvirði.  Að því gefnu að hlutfall af fjárfestingum lífeyrissjóða og annarra fjárfestinga haldist óbreytt næstu árin, þá verða fjárfestingar á Íslandi tvöfalt meiri eftir einungis 20 ár heldur en þær eru í dag.

Til að þetta verði að raunveruleika þarf annaðhvor sviðsmyndin eða einhverskonar sambland af þeim að eiga sér stað í framtíðinni: 

1.       Fjárfestingar og arðsemi þeirra aukast miklu hraðar en hagvöxtur síðustu ára og líka áratuga.

2.       Hagvöxtur þarf einfaldlega a komast á sama skrið og hann var á blómaskeiði hagvaxtar í skjóli Marshall aðstoðar og mikils uppgangs í hagkerfum vesturlanda  áratugina eftir seinni heimsstyrjöldina.

Bæði ofangreind atriði eru hæpin.  Því eru grunnforsendur um lífeyri landsmanna byggðar á stoðum sem einföld 72 regla sýnir eru byggðar á sandi.

MWM

*Þetta er ekki alveg rétt, talan er rúmlega 69 en með því að nota töluna 72 sem nálgun er hægt að nota margar ávöxtunartölur, til dæmis 12%, 98%, 6%, 4%, 3% og 2%.